สะพานคนเดินข้ามแม่น้ำเจ้าพระยา
เชื่อมท่าพระจันทร์-ท่าศิริราช
นายไทวุฒิ ขันแก้ว ผู้อำนวยการสำนักงานออกแบบ สำนักการโยธา (สนย.) เปิดเผยถึงความคืบหน้าโครงการจ้างที่ปรึกษา สำรวจ และออกแบบสะพานคนเดินและทางจักรยานข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาบริเวณท่าพระจันทร์-ท่าศิริราชว่า ที่ปรึกษาได้สรุปผลการศึกษาเบื้องต้น จากการประชุมสัมมนารับฟังความคิดเห็นของประชาชนครั้งที่ 2 ส่วนใหญ่ประชาชนเห็นด้วยกับโครงการดังกล่าว
คณะที่ปรึกษาได้ประมาณค่าใช้จ่ายในการลงทุนและดำเนินงานประมาณ 2,458.4 ลบ. ในส่วนนี้ยืนยันว่า ไม่มีการเวนคืนที่ดินเพื่อก่อสร้างโครงการฯ ส่วนรูปแบบสะพานคนเดินและทางจักรยานข้ามแม่น้ำนั้นจะมีความสูงเท่ากับสะพานพระปิ่นเกล้าฯ มีความยาวประมาณ 240 ม. กว้างประมาณ 10-15 ม.
หลังจากนี้ คณะที่ปรึกษาจะรวบรวมผลการศึกษาทั้งหมดส่งสำนักการโยธาภายในเดือนมกราคม จากนั้นสำนักการโยธาจะนำเสนอคณะกรรมการเกาะรัตนโกสินทร์พิจารณาให้ความเห็นชอบ ควบคู่กับการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อม หรืออีไอเอ (EIA)
สำหรับโครงการสะพานคนเดินและทางจักรยานข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาบริเวณท่าพระจันทร์-ท่าศิริราช วัตถุประสงค์เพื่อเป็นสะพานสำหรับคนเดิน, ทางจักรยาน, ทางสำหรับผู้พิการ, สวนสาธารณะและอื่นๆ โดยจะต้องคำนึงถึงชีวิตตามวัฒนธรรมแบบไทย ส่งเสริมการท่องเที่ยวริมแม่น้ำเจ้าพระยา เสริมภาพลักษณ์ของประเทศ
สำหรับโครงการจ้างที่ปรึกษา สำรวจ และออกแบบสะพานคนเดินและทางจักรยานข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาบริเวณท่าพระจันทร์-ท่าศิริราช สนย.ได้ลงนามว่าจ้าง 4 บริษัทที่ปรึกษา เมื่อวันที่ 11 เมษายน 2559 ประกอบด้วย 1.บริษัท เอกซิลอน จำกัด 2.บริษัท ไฟนอล ดีไซน์ คอนซัลแตนท์ จำกัด 3.บริษัท แพลนโปร จำกัด และ 4.บริษัท ยูไนเต็ด แอนนาลิสต์ แอนด์ เอ็นจิเนียริ่ง คอนซัลแตนท์ จำกัด วงเงินงบประมาณ 49.4 ลบ. ระยะเวลา 9 เดือน
ผู้สื่อข่าวสอบถามว่า มีความคิดเห็นอย่างไรที่ก่อนหน้านี้ทางกลุ่มเฟรน ออฟ เดอะ ริเวอร์ (Friends of the river) ได้โพสต์ข้อความบนเฟซบุ๊กแฟนเพจ ตั้งข้อสังเกตถึงความคุ้มค่าและความจำเป็นเมื่อเทียบกับเรือข้ามฟาก นายไทวุฒิกล่าวว่า
โครงการฯ มีความคุ้มค่าแน่นอน ทั้งการอำนวยความสะดวกผู้ที่สัญจรทั้งสองฝั่ง ซึ่งเฉลี่ยต่อวันวันละ 7,000 คน ขณะเดียวกันเป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยว เป็นภาพลักษณ์ที่ดีของประเทศชาติ ซึ่งเรายังไม่มีสะพานคนเดินและทางจักรยานข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาเลย หากก่อสร้างสะพานเสร็จ จะทำให้ผู้คนสัญจรได้เห็นทัศนียภาพ ภูมิทัศน์ริมแม่น้ำอีกด้วย
นอกจากนี้ บนสะพานจะออกแบบพื้นที่สำหรับรถพยาบาลขนาดเล็กเท่ารถกอล์ฟวิ่งรับส่งผู้ป่วยข้ามฝั่งได้อย่างสะดวก โดยจะเชื่อมต่อไปยังอาคารของโรงพยาบาลศิริราช แต่ไม่ได้ออกแบบสำหรับรถยนต์ทั่วไปใช้งาน
Video : สำนักงานออกแบบ สำนักการโยธา
Information : ประชาชาติธุรกิจออนไลน์
Photos : สำนักงานออกแบบ สำนักการโยธา
Foreign Case Studies
จากที่เราได้เห็นรูปแบบสะพานคนเดินข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาของไทยไปแล้ว เราลองศึกษาจาก Case studies ต่างประเทศกันบ้างครับ มีหลายที่น่าสนใจและประสบความสำเร็จในเชิงการท่องเที่ยว กลายเป็น Tourist Attraction สร้างมูลค่าเพิ่มให้กับประเทศ
Millennium Bridge of London (Norman Foster)
Photo : Don munro Photography
Millennium Bridge of London คือหนึ่งในโครงการเฉลิมฉลองการเข้าสู่ศตวรรษที่ 21 เพื่อฟื้นฟูเมืองลอนดอนและแม่น้ำเทมส์ ผ่านการสร้างสถาปัตยกรรมต่างๆ เช่น ศูนย์แสดงงาน Millennium Dome , จุดชมวิว London Eye , พิพิธภัณฑ์ศิลปะร่วมสมัย Tate Modern ด้วยเล็งเห็นว่าสิ่งปลูกสร้างเหล่านี้จะช่วยกระตุ้นการพัฒนาเมืองในย่านอื่นๆที่ซบเซาให้กลับมามีชีวิตชีวาเพราะแต่ก่อน การพัฒนาจะกระจุกตัวอยู่บางพื้นที่เท่านั้น ซึ่งการพัฒนาเมืองดังกล่าวยังดูแผนแม่บทการเชื่อมโยงโครงข่ายการสัญจรและการพัฒนาย่านไปพร้อมๆกันด้วย
สะพาน Millenium Bridge คือสะพานคนข้ามแห่งแรกที่สร้างขึ้นในรอบ 100 ปีหลังจากการก่อสร้าง London Bridge เพื่อข้ามแม่นํ้าเทมส์และเชื่อมย่านธุรกิจของลอนดอนเข้ากับย่าน South Bank ทั้งนี้เพื่อกระจายการพัฒนาเมืองมาอีกฝั่งของแม่น้ำ อีกทั้งยังเป็นการเชื่อมให้นักท่องเที่ยวและคนลอนดอนสามารถเดินมายัง สถานที่ท่องเที่ยวต่างๆอีกฝากของแม่นำ้รวมถึงพิพิธภัณฑ์ศิลปะ Tate Modern ที่สร้างขึ้นใหม่ ได้สะดวกและรื่นรมย์
สะพานนี้เป็นผลจากการประกวดแบบในระดับนานาชาติที่จัดโดยสมาคมสถาปนิกที่อังกฤษและได้เงินสนับสนุนการก่อสร้างผ่านการระดมทุนและการบริจาค โดยเจ้าของผลงานชิ้นนี้นำโดย Norman Foster สถาปนิกชื่อดังชาวอังกฤษ
แนวคิดการออกแบบสะท้อนภาพลักษณ์สมัยใหม่เพื่อก้าวเข้าสู่ศตวรรษที่ 21 อย่างชัดเจนโดยการใช้เทคโนโลยีขั้นสูงในการออกแบบโครงสร้างสะพานให้มีความบางและไม่มีเสาสูงขนาดใหญ่เพื่อรับนำ้หนักแบบสะพานอื่นๆโดยทั่วไป ทั้งนี้เพื่อให้คนที่อยู่บนสะพานสามารถเห็นทิวทัศน์ของสองฝั่งแม่นำ้เทมส์ได้โดยรอบ และด้วยความบางและความงามของโครงสร้างสะพานทำให้ตัวสะพานสามารถอยู่ร่วมกับภูมิทัศน์โดยรอบได้
Millennium Bridge of London มีความยาว 300 ม. มีความสูงจากแม่น้ำ 10 ม. ใช้งบก่อสร้าง 820 ลบ. ใช้เวลาออกแบบ 2 ปี ก่อสร้าง 2 ปีและปรับปรุงโครงสร้างอีก 2 ปี
จะเห็นได้ว่าการสร้างสะพานคนข้ามแม่น้ำ สามารถทำได้หากผ่านการศึกษาที่”รอบด้าน”และบูรณาการความคิด ความต้องการ และวิสัยทัศน์เข้าไว้ด้วยกันโดยคำนึงถึง”บริบทและคุณค่าเดิม”ในพื้นที่ ที่สำคัญการสร้างสะพานคือเครื่องมือในการฟื้นฟูเมืองที่ต้องคิดควบคู่กันไปไม่ใช่มุ่งเน้นเพื่อสร้าง landmark ให้กับแม่นำ้แต่เพียงอย่างเดียว เพราะหาไม่แล้วการสร้างอาจเป็นการทำลายก็เป็นได้
Information : Friend of River
Gateshead Millenium Bridge (WilkinsonEyre)
Photo : Umberto Callegari
สะพานข้ามแม่น้ำไทน์ ที่คั่นระหว่างเมืองเกทเฮด และนิวคาสเซิล ทางตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศอังกฤษ นามว่า The Gateshead Millennium Bridge ซึ่งตัวสะพานมีความกว้าง 8 เมตร ความยาว 126 เมตร โดยทุนสร้างกว่า 22 ล้านปอนด์ ดำเนินการก่อสร้างขึ้นครั้งแรกเมื่อปี 2000 และเปิดให้ประชาชนใช้อย่างเป็นทางการ ในเดือนพฤษภาคม ปี 2002
Photo : Hilya Safa
Gateshead Millennium Bridge เป็นสะพานแห่งแรกของโลก ที่เป็นงานวิศวกรรมขั้นสูง ใช้กลไกและความโค้งเพื่อสร้างทางเข้าออกให้เรือสามารถสัญจรไปมาได้ ทำให้คนทั่วไปเห็นทั้งความสวยงาม และประโยชน์การใช้งานไปพร้อมๆกัน กลไกควบคุมด้วยระบบอิเล็กทรอนิกส์ จากจอมอนิเตอร์ 8 จอ และให้กำลังแรงม้ายกตัวสะพานขึ้นมา โดยปกติสะพานโค้งนี้ใช้สำหรับคนเดินและปั่นจักรยานข้ามไปยังอีกฝั่งของแม่น้ำ และในกรณีที่มีเรือต้องการจะผ่าน จะเปิดแกนหมุนจะยกสะพานอีกส่วนหนึ่ง ให้ยกสูงเหนือน้ำประมาณ 164 ฟุต ออกแบบโดย สถาปนิก วิลกินสันแอร์ และจากสถาบันสถาปนิกแห่งอังกฤษ เมื่อปี 2002 ต่อมาได้ถูกยกย่องให้เป็นสะพานที่ถูกยกด้วยเครนที่ใหญ่ที่สุดในยุโรป
Garden Bridge London (Thomas Heatherwick and Arup)
Rendering Photo : Arup and Heatherwick Studio
ภาพผู้ชนะจากการประกวดแบบ Garden Bridge สะพานคนเดินข้ามแม่น้ำเทมส์ แห่งที่สองใน London โดยผู้ชนะคือ Thomas Heatherwick and Arup
Rendering Photo : Arup and Heatherwick Studio
Helix Bridge, Singapore (COX Group)
Photo : Christopher Frederick Jones
สะพานเกลียว เฮลิกซ์ (Helix Bridge) เป็นสะพานสำหรับคนเดินที่มีรูปทรงทันสมัยที่สุดสะพานหนึ่งของประเทศสิงคโปร์ อยู่ที่อ่าวมาริน่า (Marina Bay) เชื่อมต่อระหว่างฝั่ง Marina Center ที่มีชิงช้าสวรรค์ Singapore Flyer กับฝั่ง Marina South ที่มีตึกเรือ Marina Bay Sands และ Garden by the Bay ในช่วงค่ำจะมีการเปิดไฟที่สะพานเป็นสีต่างๆ
Photo : Peter’s Big Adventure
สะพานเฮลิกซ์ (Helix Bridge) เดิมมีชื่อว่า Double Helix Bridge เป็นสะพานที่นอกจากจะมีสวยงามและแปลกตาไม่เหมือนที่อื่นๆแล้วยังมีความน่าสนใจตั้งแต่คอนเซ็บของการออกแบบ คือมีการใช้ท่อเหล็กหมุนพันกันไปเรื่อยๆตามความยาวของสะพาน ได้แรงบันดาลใจมาจากรูปแบบของ DNA ซึ่งนอกจากความสวยงามแล้วยังช่วยเรื่องการออกแบบโครงสร้างสะพานด้วย สะพานมีความยาวทั้งหมด 280 ม.
Passerelle Simone de Beauvoir, Paris (Dietmar Feichtinger)
Photo : Feichtinger Architectes
สะพาน Passerelle Simone de Beauvoir ชื่อเดิม คือ Passerelle Bercy-Tolbiac เป็นสะพานสำหรับคนเดินและจักรยาน โดยเป็นสะพานข้ามแม่น้ำ Seine ในเมืองปารีสลำดับที่ 37 เปิดในปี 2006 มีความกว้าง 12 ม. ยาว 106 ม.
สะพานนี้เชื่อมต่อย่านใหม่ในปารีส 2 ย่านเข้าด้วยกันคือ Bercy กับ Tolbiac ซึ่งเป็นการเชื่อมต่อพื้นที่ของ Public Plaza ของ National Library เข้ากับ New Bercy Park ตัวสะพานจะแบ่งออกเป็น 2 layers layer บนสำหรับเดินและขี่จักรยาน ส่วน layer ด้านล่างมีม้านั่งหลายจุด สำหรับนั่งชมวิวแม่น้ำ
